Context in de afvalbak

-- English version below ---

Twente milieu publiceerde deze grafiek in hun jaarverslag 2019. 

Originele grafiek van Twente milieu

Ik schreef hier al iets over op linked-in, maar het leek me een mooi onderwerp om in een blog iets dieper op in te gaan. De grafiek is namelijk (onbedoeld?) een beetje misleidend. Als je de jaartallen netjes door zou trekken zou je zien dat de dalende lijn afvlakt. Ook de cijfers in de bolletjes kloppen niet met de cijfers op de y-as. Als reactie op mijn post op linked-in, stuurde Ben de Jong een gecorrigeerde versie:

Hier zie je dat er allereerst een interessante dip is na 2016 en dat de daling afvlakt richting 2030.

Hoe dan ook, RTV Oost zag in deze grafiek reden om een artikel te publiceren met de volgende positieve titel:

Dalende trend zet door: Twentenaar produceert minder restafval

Toch klopt die titel niet: de cijfers zeggen niks over hoeveel restafval geproduceerd is, maar hoeveel restafval is ingezameld. Dat klinkt misschien als een pietluttig verschil, maar dat is het niet. Er kan namelijk veel meer restafval geproduceerd zijn dan er is opgehaald. En dat blijkt ook als je dieper in de cijfers duikt: In Twente wordt niet alleen restafval ingezameld, maar ook plastic, GFT, papier en glas (omdat die recyclebaar zijn heeft Twente Milieu de focus op restafval, maar toch is dat niet helemaal zuiver, zoals je zult zien als je dieper de cijfers induikt). We scheiden ons een ongeluk, hoe staat het eigenlijk met die afvalstromen? In het uitgebreide jaarverslag van Twente Milieu staat nog een grafiek:

Weer een grafiek die niet de schoonheidsprijs verdient. De ruimte tussen de verschillende jaren is niet consistent, maar nu kloppen de cijfers op de verticale as tenminste wel. Hoe moet je deze grafiek nu lezen? De andere lijnen geven zo te zien de cijfers van 2015 t/m 2018. Dan zie je dat vooral de hoeveelheid verpakkingen flink is toegenomen. Twentenaren zijn mogelijk beter gaan scheiden, maar zijn we ook minder afval gaan produceren? Als je al deze afvalstromen eens bij elkaar op zou tellen, hoeveel afval produceren we dan? Omdat ik alleen de exacte cijfers heb voor 2015 en 2018, vergelijk ik deze jaren. Dan krijg ik de volgende slope chart:

Er wordt dus minder afval ingezameld ten opzichte van 2015. Dat zou een goede ontwikkeling kunnen zijn, hoewel ook hier nog context mist: hoe zit het bijvoorbeeld met illegale afvaldump? Je zou de daling ook nog kunnen vergelijken met de cijfers voor heel Nederland. 

Nou goed, we zien dus dat er in totaal minder afval wordt ingezameld in Twente. Restafval is een stuk afgenomen, maar we zien ook dat de hoeveelheid verpakkingen is toegenomen. Mogelijk zijn we beter gaan scheiden. Of juist slechter? Vlak na mijn linked-in post stond het volgende artikel in de Tubantia:

In de jaarrapportage van Twente Milieu staan zogenaamde sorteeranalyses waar Tubantia dit artikel op baseerde. Uit de sorteeranalyse blijkt dat er steeds meer restafval bij de verpakkingen terecht komt. Ik heb de cijfers uit de jaarrapportage weer in een slopechart gezet:

Oldenzaal spant de kroon met 40% restafval bij de verpakkingen. Er is ook goed nieuws, in Borne, Enschede en Hof van Twente gaat het juist steeds beter. Borne is voorbeeldig. Uiteindelijk willen we natuurlijk ook weten wat de achterliggende redenen zijn van de stijgingen. Zo zou het veel bekritiseerde Diftar afvalbeleid een mogelijke oorzaak kunnen zijn. Maar verklaart dat ook de verschillen tussen deze gemeentes? Speelt opleidingsniveau een rol? Hoeveel hebben de verschillende gemeentes aan voorlichting gedaan (ik heb vorig jaar nog bij Twente Milieu geopperd om een soort ja/nee sticker te ontwikkelen  met de meest gemaakte fouten. Ik kwam er toen achter dat chipszakken niet bij de verpakkingen mogen, heb ik dus jarenlang onbewust verkeerd gedaan)

Zo zie je hoe belangrijk de context van een grafiek is. RTV oost richt zich op het positieve nieuws dat er minder restafval wordt ingezameld. Tubantia richt zicht juist op de negatieve cijfers dat in Twente meer restafval bij de verpakkingen terecht komt. 

Wasted context

In the Netherlands different regions are responsible for collecting waste. The region I live in is called Twente. The responsible party is called "Twente milieu". This organisation published the following graph in their year report 2019:

Original graph by Twente milieu

The title of the graph translates: "Towards a waste-less Twente" and shows how the waste collected in Twente decreases over the years. A couple of days ago I wrote a post on linked-in where I mentioned that this graph is misleading. But it seemed like an interesting subject to explore a bit further. As a reaction to my post, Ben de Jong created a corrected version:

First thing that's now more visible is an interesting dip between 2016 and 2017. And towards 2030 the decrease flattens a bit. In any case, the local news station "RTV Oost" found the graph interesting enough to publish an article with the following positive title (translation by me):

Decreasing trend continues: People living in Twente produce less waste

However, the original graph doesn't show how much waste people produce, but how much is collected. That might sound like a minor difference, but it's not. It's possible that we produce way more trash than is collected. When we dive further into the figures we also see that there are different types of waste. In the detailled Twente Milieu year report of 2019 there is a graph where these types are distinguished by colours: paper (blue), glass (yellow), packages (red), fruit, vegetables and garden waste (green) and all the rest (in grey):

In other words, in Twente we separate our waste so it can be recycled. Only the 'restwaste' can't be recycled so that's why they focus on reducing that amount. But if we want to go to a "waste-less" region, we need to take a look at all these types of waste. When we take a closer look at the graph this one is not consistent either, the spacing between the years differs. It also shows a clear increase in the red line (packages). So the decrease in rest waste might be partly because of the increase in collected packages. But what's the trend if we add all these waste types? Because I only have the figures for 2015 and 2018, I put those in this slope chart (title translates to: waste collected decreases, subtitle: kg per inhabitant per year.

We can conclude form these figures that in Twente in 2018 less waste was collected compared to 2015 and the non-recyclable rest-waste has decreased significantly as well. Maybe we became more aware and were separating more packages from the rest waste?  That could be a great development, although we still miss some information: for instance how much waste is dumped illegally? It could also be interesting to compare these figures on a national level: how are other regions in the Netherlands doing? 

Another less positive explanation could be that we pollute our packages bin with rest waste. Just after my linked-in post the local newspaper Tubantia published the following article, with the title: "People in Twente throw away more restwaste into the Packages bin" (sorry for the bad translation, this is quite difficult to translate) :

In the same Twente Milieu year report I referred to earlier, there are also figures from a sorting analyses. Tubantia based their article on this analyses. I put the figures from that analysis in the following slope chart. The thick line shows that the average 'pollution' of the packages bin has increased from 26% to 32%.

Oldenzaal is the worst sub-region with 40% pollution of rest waste in the packages bin. In other words, we don't separate our waste properly, which is a problem for recycling. There is also good news, Borne, Enschede and Hof van Twente (all sub-regions) have improved. Borne could be seen as an example. In the end what's really interesting is to find out the underlying reasons that can explain these differences.  One explanation could be the often critiqued Diftar policy where they collect your packages for free, but you have to pay for having your rest waste collected.

All in all this blog shows the importance of context. Where RTV Oost used the year report to focus on the positive news that waste collected has decreased, Tubantia showed the negative aspect that we are getting worse at separating our waste. Both articles were based on the same report.